ΜΑΘΗΜΑ 6-ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΙΞΗΣ

Τα σημεία στίξης που χρησιμοποιούμε συνήθως είναι:

1. Η τελεία (.), στο τέλος μιας φράσης με ολοκληρωμένο νόημα. Η φωνή σταματάει λίγο.

    π.χ. Αύριο θα πάμε εκδρομή.

Προσοχή: Ύστερα από τελεία αρχίζουμε με κεφαλαίο.

2.  Άνω τελεία (·), όταν σταματάμε λιγότερο από την τελεία.

      π.χ. Θα έρθουν καλύτερες μέρες· θα είναι χαρούμενες, ηλιόλουστες!

3. Κόμμα (,) , όταν σταματάμε λιγότερο από τα προηγούμενα. 

    Το χρησιμοποιούμε όταν:

• χωρίζουμε λέξεις ασύνδετες αλλά όμοιες

               π.χ. Αγόρασα πορτοκάλια, μανταρίνια, αχλάδια, μήλα.

• χωρίζουμε προτάσεις ασύνδετες αλλά όμοιες

              π.χ. Φτάσαμε στο σπίτι, ξεκλειδώσαμε, μπήκαμε μέσα, ανάψαμε τα φώτα.

• χωρίζουμε την Κλητική από την υπόλοιπη πρόταση.

               π.χ. Πέτρο, άνοιξέ μου!

• Χωρίζουμε τις δευτερεύουσες από τις κύριες

              π.χ. Όταν έρθουν τα Χριστούγεννα, θα πάμε στο χωριό.

Προσοχή: Δεν χωρίζεται με κόμμα: 

 η ειδική δευτερεύουσα πρόταση,π.χ. Μου είπε ότι θα έρθει

η πλάγια ερωτηματική, π.χ. Με ρώτησε αν είμαι καλά

η διστακτική,π.χ. Αναρωτιέμαι μήπως θύμωσε

4. Ερωτηματικό (;) , όταν ρωτάμε στο τέλος της πρότασης.

    π.χ. Από πού έρχεσαι;

5. Θαυμαστικό(!) , ύστερα από επιφώνημα ή από πρόταση που εκφράζει συναισθήματα, όπως λύπη, θαυμασμό, κτλ.

   π.χ. Αχ! Ζήτω! Τι όμορφο σπίτι!

6. Διπλή τελεία (:),

• πριν από τα λόγια που αναφέρονται κατά λέξη

              π.χ. Η μάνα μου συνέχεια μου λέει: «Πάρε ζακέτα»

• πριν απαριθμήσουμε

              π.χ. Στα γενέθλιά μου κάλεσα μόνο τους κολλητούς μου: τον Γιώργο, τον Κώστα, την                      Κατερίνα, τον Αλέξανδρο.

7. Παρένθεση ( ), κλείνουμε μια λέξη ή φράση που εξηγεί τα προηγούμενα

      π.χ. Στην επανάσταση εναντίον των Τούρκων (1821) συμμετείχαν όλοι οι υπόδουλοι                                Έλληνες.

               Στη θάλασσα (πόση ήταν η χαρά μου όταν την πρωτοαντίκρισα) βούτηξα τρέχοντας.

8. Αποσιωπητικά (…), όταν δεν θέλουμε να τελειώσουμε την πρόταση εξαιτίας συγκίνησης,             θυμού, κτλ

      π.χ. Μην το ξανακάνεις γιατί….

9. Παύλα (-), για να δείξουμε ότι αλλάζει το πρόσωπο που μιλάει στον διάλογο

π.χ. -Καλημέρα, Νίκο!

        -Γεια σου, Μαρία! Τι κάνεις;

        -Καλά, ευχαριστώ.

10. Διπλή παύλα (- -), όπως την παρένθεση

π.χ. Στη θάλασσα - πόση ήταν η χαρά μου όταν την πρωτοαντίκρισα - βούτηξα τρέχοντας και λίγο έλειψε να πνιγώ.

11. Εισαγωγικά (« » ), χρησιμοποιούμε εισαγωγικά για να γράψουμε ακριβώς τα λόγια κάποιου. Πριν βάζουμε διπλή τελεία.

Π.χ. Μου είπε: «Ντύσου γρήγορα και πάμε σινεμά»

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Κάνε την αντιστοίχιση:

Εισαγωγικά                                                    .

Παύλα                                                           «..»

Τελεία                                                           __

Αποσιωπητικά                                          (..)

Παρένθεση                                                  ….

Διπλή τελεία                                                :

Ερωτηματικό                                             !

Θαυμαστικό                                               ;

2. Βάλε παύλα, ερωτηματικό, εισαγωγικά όπου χρειάζεται:

Ρώτησα ένα κοριτσάκι:

-Ποιος διευθύνει στο σπίτι…

Αυτή σωπαίνει και κοιτάζει.

…  Λέγε, ποιος είναι ο αρχηγός…    Ο μπαμπάς ή η μαμά…

Το κοριτσάκι με κοιτάζει και δεν απαντά.

…  Λοιπόν …   Θα μου πεις…   Πες μου ποιος είν' ο αρχηγός…

Με ξανακοιτάζει με αμηχανία.

…  Δεν ξέρεις τι θα πει «διευθύνω»;

Και βέβαια το ξέρεις.

… Δεν ξέρεις τι θα πει …αρχηγός»;

Και βέβαια το ξέρεις.

…  Λοιπόν…

… Δε διευθύνει κανείς, γιατί στο σπίτι μας όλοι μας αγαπιόμαστε.