ΜΑΘΗΜΑ 8-ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ 1

Ουσιαστικά λέγονται οι λέξεις που φανερώνουν πρόσωπα, ζώα, φυτά, πράγματα, ενέργεια, κατάσταση, ιδιότητα

• Έχουν τρία γένη:                   αρσενικό,     θηλυκό,         ουδέτερο,
•                                                 π.χ.   ο ήλιος,      η θάλασσα, το φεγγάρι
• Έχουν δύο αριθμούς:           ενικό,    πληθυντικό, 
•                                                           π.χ.    γάτα,    γάτες
• Έχουν τέσσερις πτώσεις:   Ονομαστική, Γενική,         Αιτιατική,    Κλητική,

                                                               πχ.     η γάτα,        της γάτας,     τη γάτα,          -γάτα 

                                                                        οι γάτες,      των γατών,   τις γάτες,       -γάτες

Ορθογραφία Καταλήξεων

Αρσενικά

Είναι Ενικός αριθμός;          ο, π.χ.ο σκύλος, τον σκύλο

Είναι Πληθυντικός αριθμός; ω, π.χ. των σκύλων

Είναι Ενικός αριθμός;                 η, π.χ. ο μαθητής, τον μαθητή

Είναι Πληθυντικός αριθμός; οι, π.χ. οι σκύλοι

Θηλυκά

Είναι Ενικός αριθμός;               η  π.χ.η αυλή,  της αυλής,  την αυλή,  αυλή

                                                                        ο, π.χ. η οδός,  την οδό

Είναι Πληθυντικός αριθμός;  οι, πχ. οι οδοί, οδοί

                                                                       εις, π.χ. οι πόλεις, τις πόλεις

                                                                      ων, πχ, των αυλών

Ουδέτερα

Είναι Ενικός αριθμός;                 ο, π.χ. το αυγό, το δάσος

                                                                        ι, πχ. το παιδί                                                                                                                              εκτός από το βράδυ, το δάκρυ, το δίχτυ, το δόρυ, το οξύ 

Είναι Πληθυντικός αριθμός;        ω, πχ. των αυγών

                                                                      η, πχ, τα δάση

                                                                    ια, πχ. τα παιδιά, τα βράδια αλλά τα δάκρυα, τα δίχτυα

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ 2

Καταλήξεις αρσενικών

Κατάληξη -ονας :  Τα κοινά προπαροξύτονα   π.χ. γείτονας, επιστήμονας

                                      Εξαιρούνται: καύσωνας, μεσαίωνας, θερμοσίφωνας

Κατάληξη -ωνας :  Τα κύρια και τα εθνικά προπαροξύτονα Π.χ. Απόλλωνας, Φαίδωνας

                                       Εξαιρούνται: Αγαμέμνονας, Φιλήμονας, Αλιάκμονας

Κατάληξη -ώνας: Τα παροξύτονα κοινά,    περιεκτικά,     τοπωνύμια,                                                                                                π.χ. αγώνας,  στρατώνας,      Μαραθώνας

                                     Εξαιρούνται: κανόνας, αλαζόνας, ηγεμόνας, Μακεδόνας, Στρυμόνας

Κατάληξη-ορας:  π.χ. αυτοκράτορας,πράκτορας

Κατάληξη -ήρας: π.χ. ανεμιστήρας

Κατάληξη-ητής: Αυτά που παράγονται από ρήματα σε -ώ, π.χ. επιθεωρητής

                       Εξαιρούνται: ιδρυτής, μηνυτής, κριτής (δεν παράγονται από ρήματα σε -ώ)

Κατάληξη-ιστής: Συνήθως αυτά που παράγονται από ρήματα σε -ίζω  π.χ. θεριστής

                                  Εξαιρούνται: δανειστής, ληστής

Κατάληξη-ίτης:   Ουσιαστικά κοινά και εθνικά π.χ. πολίτης, Μεσολογγίτης

                                   Εξαιρούνται: μαγνήτης, διαβήτης, ιδιοκτήτης

Κατάληξη-ώτης   Ουσιαστικά εθνικά και μερικά κοινά π.χ. Ηπειρώτης, νησιώτης

                                  Εξαιρούνται: αγρότης, δεσπότης, δημότης, τοξότης

Καταλήξεις θηλυκών

Κατάληξη -αία:   π.χ. αυλαία, περικεφαλαία

                                    Εξαιρούνται: Θέα, ιδέα, νέα,παρέα

Κατάληξη -αινα:  π.χ. λύκαινα

Κατάληξη -ιά  και -ία     π.χ. ζημιά, ξενιτιά, αηδία

Κατάληξη -ειά και -εία :  Όσα παράγονται από ρήματα σε -εύω,                                                                                                  π.χ.δουλεύω-δουλειά, λατρεύω-λατρεία                                                                                              Όσα παράγονται από επίθετα σε -ύς,                                                                                                    π.χ. πλατύς-πλατεία

Κατάληξη -εια:  Τα προπαροξύτονα, πχ. άδεια, βοήθεια

                                 Εξαιρούνται: άγνοια, διχόνοια, έννοια, ομόνοια(σύνθετα με τη λέξη  νους), παλίρροια, Εύβοια

Κατάληξη -ίδα: π.χ. ασπίδα, πατρίδα

Κατάληξη-ίλα: π.χ.κοκκινίλα, καπνίλα

Κατάληξη-ισσα: π.χ. πριγκίπισσα, μαγείρισσα

                                  Εξαιρούνται: Λάρισα 

Κατάληξη-ύτητα: π.χ.ταχύτητα, βαρύτητα

Κατάληξη-ότητα: π.χ.θερμότητα, ποιότητα

Καταλήξεις ουδετέρων

Κατάληξη -είο: Τα παροξύτονα που φανερώνουν τόπο, π.χ. γραφείο, σχολείο

Κατάληξη -ιο:  π.χ. τετράδιο, γέλιο

                                     Εξαιρούνται: ισόγειο, υπόγειο (σύνθετα με τη γη)

Κατάληξη -τήριο: π.χ. δικαστήριο

                                Εξαιρούνται: κτίριο, μαρτύριο

Κατάληξη -όνι: π.χ. λεμόνι, τιμόνι

                                 Εξαιρούνται: αλώνι, κυδώνι

Κατάληξη -ίδι: πχ.. ταξίδι,

                                 Εξαιρούνται: αντικλείδι, καρύδι, κρεμμύδι, φρύδι, στρείδι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ο αγώνας ………………..                           του αγώνα …………………

ο φύλακας ………………..                         του φύλακα …………………

ο εργάτης ………………..                          του εργάτη …………………

ο δρόμος ………………..                           του δρόμου …………………

ο δήμαρχος ………………..                     του δημάρχου …………………

2. Να γράψεις τον πληθυντικό αριθμό των θηλυκών ουσιαστικών στην ίδια πτώση:

η χώρα ……………….                        της χώρας ………………                  τη χώρα ……………….

η φωνή ……………….                        της φωνής ………………                 τη φωνή ……………….

η μητέρα ……………….                    της μητέρας ……………….             τη μητέρα ……………….

η πόλη ……………….                         της πόλης ……………….                 την πόλη ……………….

η είσοδος ……………….                    της εισόδου ……………..               την είσοδο ……………….

3. Να γράψεις τον πληθυντικό αριθμό των ουδέτερων ουσιαστικών στην ίδια πτώση:

το βιβλίο ………………. του βιβλίου ……………….

το παιδί ………………. του παιδιού ……………….

το δάσος ………………. του δάσους ……………….

το έδαφος ………………. του εδάφους ……………….

το φως ………………. του φωτός ……………….

το προϊόν ………………. του προϊόντος ……………….

• Να γράψεις τις προτάσεις από τον Ενικό στον Πληθυντικό αριθμό και αντίστροφα:

Η πλαγιά του βουνού έστεκε μαυροφορεμένη σαν να θρηνούσε το νεκρό παιδί της.

………………………………………………………………………………………………………….

Πουλί δεν άκουγες να τραγουδά, ούτε φύλλο να σαλεύει.

…………………………………………………………………………………………………………..

Μόνο ο ήχος από το πριόνι ακουγόταν τρομακτικά.

………………………………………………………………………………………………………….

Στο καμένο δάσος ο ξυλοκόπος έκοβε το κατάμαυρο δένδρο.

…………………………………………………………………………………………………………

• Πρόσεξε τον πίνακα με την ορθογραφία των αρσενικών ουσιαστικών και συμπλήρωσε την άσκηση

γείτ…νας Απόλλ…νας αγ…νας αθλ…της

άξ…νας Φαίδ…νας στρατ…νας ποι…τής

επιστήμ…νας Ιάπ…νας ελαι…νας ιδρ…τής

καύσ…νας Αλιάκμ…νας Μακεδ…νας κρ…της

• Πρόσεξε τον πίνακα με την ορθογραφία των θηλυκών ουσιαστικών και συμπλήρωσε την άσκηση

περικεφαλ….α λύκ….να ασπ…δα γιατρεύω-----γιατρ…ά

κερ….α βραδ…ά αρχόντ…σσα λατρεύω-----λατρ…α

ν…α τυρανν…α άν…α ερμηνεύω--- ερμην…α

ιδ…α ανατριχ…λα διχόν…α πλατύς -----πλατ….α

• Πρόσεξε τον πίνακα με την ορθογραφία των ουδέτερων ουσιαστικών και συμπλήρωσε την άσκηση:

γραφ….ο τετράδ…ο σιδερωτ…ριο πρι…νι

σχολ….ο σχέδ…ο δικαστ…ριο κυδ…νι

ταχυδρομ…..ο εστιατόρ…ο κτ…ριο δαχτυλ…δι

δημαρχ….ο μαρτ…ριο φρ…δι

• Να μεταφέρετε τα παρακάτω ονόματα στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού. π.χ. του ουρανού: των ουρανών

Ο πρόεδρος-……………………………… η έξοδος-………………………….

Του δασκάλου-…………………………… την κυβέρνηση-…………………..

Τον βράχο-………………………………. Το δάσος-…………………………

Την πόλη-……………………………….. ο πλούτος-………………………..

Η σκέψη-………………………………. Το καθήκον-……………………..

• Να μεταφέρεις στον Πληθυντικό τις φράσεις:

Ο αρχαιολόγος μελέτησε το πολύτιμο εύρημα.

………………………………………………………………………………………………………..

Νέος φόρος επιβλήθηκε από την κυβέρνηση.

……………………………………………………………………………………………………….

Η απόφαση που πήρε ήταν δύσκολη.

……………………………………………………………………………………………………….

Το κράτος έπρεπε να προστατέψει τον πολίτη.

………………………………………………………………………………………………………

Η γνώση θα δώσει τη λύση στο ξαφνικό πρόβλημα που αντιμετωπίζεις.

……………………………………………………………………………………………………….